The Turning of the Bones
Voor de mensen hier op Madagaskar is de dood het belangrijkste van het leven, veel belangrijker dan het leven zelf. Daarom zijn de graven ook heel solide en met veel passie gebouwd. Een tombe is voor altijd, een huis alleen voor tijdelijk dus daar besteden ze veel minder aandacht aan. Ik vind het een tikje discutabel maar ik gun ze hun illusie van harte. Vandaag mocht ik bij een herbegrafenis zijn. Dat lijkt meer speciaal dan het is want ze vinden het heel prettig als er toeristen op komen dagen want die dienen een klein beetje geld en, veel belangrijker, twee flessen goede rum mee te brengen. Dat wordt weer georganiseerd door de fiets- en loopriksja’s en die verdienen dan de hoofdprijs. Ik gun ze het van harte. Je zult maar een 88 kilo wegende Nederlander op je blote voeten over zand- en steenpaden moeten vervoeren. Bijna geen toerist maakt gebruik van deze loopwonders omdat men zich schaamt om door zo’n arme sukkel rondgerend te worden. Daar zit wat in, in die schaamte dan, maar als iedereen kiest voor de fiets riksja’s dan hebben deze nog armere stumpers het nakijken en verdienen ze nooit die jackpot. Ik ging er wel inzitten. De eerlijkheid gebied mij te zeggen dat ik de hellingen en de hevige dalingen gewoon er naast gelopen heb. Dat vond mijn loper helemaal ok.
We waren er al heel vroeg in de ochtend maar er werd al volop gedanst en nog meer rum gedronken in het dorpje waar een herbegrafenis plaatsvond. Na het overlijden wordt de dode eerst begraven in de grond en laat men het natuurlijke proces haar gang gaan. Na zeven jaar is de dode klaar voor het eeuwige leven. De botten worden opgegraven, in doeken en een rieten mat gerold en plechtig de tombe in gedragen. Maar daar komt nogal wat bij kijken. Alle huizen van de naaste familie van de dode organiseren de herbegrafenis. In mijn geval waren het zeven familiehuizen. Alle familieleden uit het hele land en daarbuiten worden uitgenodigd en komen ook allemaal. Het wordt een soort van reünie met honderden gasten. Ook het hele dorp feest en drinkt mee. Het is heel feestelijk en warm. Het leven wordt nog een keer geleefd met de dode. Hij of zij is er nog een keer echt bij. En dan vergeet ik nog bijna het belangrijkste: het eten. Ieder familiehuis kookt rijst met kip of zenuw en wat groenten en het is de bedoeling dat ook iedereen overal gaat eten. Al liep ik nog zo op mijn buik te wijzen dat er geen gram meer bij kon, ik moest ook overal eten. Na vijf keer heb ik mij onder valse voorwendselen kunnen onttrekken aan huis zes en zeven. Beloofd dat ik later terug zou komen met de wetenschap dat ik dan al in de auto naar Tana zou zitten.
Het aantal mensen waaraan ik voorgesteld ben is uit mijn geheugen verdwenen maar ik voel wel nog de hartelijke handdrukken en de warmte die deze mensen uitstralen. Mijn camera heeft weer heel wat lieve lachen en verlegen oogopslagen gezien vandaag. Ik mocht door de zoeker kijken. Ik was gelukkig.
