Khayelitsha
Toen werd het zwarte zondag. Over een overdonderend mooie kustweg naar Khayelitsha gereden, het grootste en armste township van Kaapstad. Een stad in een stad met 1,5 miljoen inwoners waarvan de meesten Xhosa zijn. Het is een 'no-go area' voor witten en zelfs voor 'coloured people' is het eigenlijk beter er niet te komen, las ik in een boek over de wijk. Zelfs niet om er doorheen te rijden in een auto met getinte ruiten. En deze zondagochtend reden wij er rond in onze Volkswagen Polo (kan het witter?) met normale ruiten. Wat, reden rond, nee stonden stil langs de weg wachtend op onze begeleidster voor vandaag. Er gebeurde niets. We zouden rondgeleid worden door Andisiwe, een actrice/zangeres en nog een aantal talenten, die ook optreedt op het 'Voorkamerfestival' in Darling en een bekende is van de Nederlanders die dat mede organiseren. Madeleine kent haar al een paar jaar en het weerzien was allerhartelijkst. Eerst werden we meegetroond naar een kerkdienst van haar genootschap. De dienst werd in een schoolgebouw gehouden en er waren vele kerkgenootschappen die ook diensten hielden vandaag te horen aan het werkelijk oorverdovende gezang dat uit de verschillende lokalen kwam. Toen we het kleine lokaaltje binnenkwamen waar zo'n twintig mensen een dienst hielden waren we direct thuis. Tenminste zo werden we opgenomen. Het was waanzinnig en eigenlijk onbeschrijfelijk. Toch maar een poging. Voor in de klas achter het schoolbord waar misschien toepasselijk groot 'bloedhond' geschreven stond zaten twee 'ouderlingen'. Mannen die blijkbaar bijbelvast genoeg waren om deze rol te spelen. Bij de deur een notulist, tenminste iemand die van alles opschreef en zo nu dan ging staan en halleluja riep. In de klas zo'n vijftien vrouwen en kinderen, alleen meisjes, iedereen in zo'n rood plastic kleuterstoeltje inclusief wij. Iedere vrouw kwam op haar beurt naar voren en legden hun probleem op tafel in een Xhosa taal met van die mooie klik klanken. Prekend, zingend, huilend en schreeuwend. Over het probleem van een droevige vrouw die een opleiding tot onderwijzeres had gevolgd maar steeds maar geen baan kon krijgen. Wat geen wonder is want ik hoorde later dat er in deze wijk van anderhalf miljoen maar 51 scholen zijn. Lagere, middelbare en hogere. Het werd mij met trots verteld door een bewaker die het een enorm aantal vond. Allemaal dankzij 'The Governement! Die hadden ook de straten aangelegd en hun bussen gegeven waar hij weer niets aan had want hij begon om vier uur 's-nachts al te werken en dan reden die nog niet. Maar toch. Ook zijn baan had hij dankzij diezelfde overheid. Zijn taak was ons bewaken omdat het te gevaarlijk is een heuveltje van niets op te lopen om een beeld van bovenaf te krijgen van de stad. Overal bewaking en toch levensgevaarlijk. Hij was ook nog trots op het feit dat er in de wijk zelfs 'coloured' mensen woonden. Weliswaar apart en omheind maar het zijn hier lang niet allemaal zwarten wilde hij maar zeggen. Maar terug naar de kerk. De vrouwen vertelden hun problemen en kregen respons van de anderen, heftig, vol gloed en veelal gezongen. Er ontstond steeds spontaan een samenzang, hard en mooi, met dansen en het slaan op kussens, pannen en stampend met hun voeten. Ik kreeg er rillingen van vooral van de schoonheid. De problemen van de drinkende mannen met losse handjes, van snuivende kinderen en vooral teveel kinderen, van schulden, van diepe, diepe armoede. Het vertellen had een duidelijk doel, het is nooit alleen jouw probleem maar altijd een gedeeld probleem, het probleem van deze kleine kerk. En van God natuurlijk maar in Hem hoef je alleen maar te geloven. Zo besparen ze hier in ieder geval een heleboel psychologen en andere hulpverleners uit en veel coaches zul je hier ook niet aan het werk krijgen.
Het was jammer van zoveel moois dat we weg moesten en de woorden van dank die ik mocht zeggen werden bijna opgezogen en daarna werd het tijd voor foto's en vele, vele innige omhelzingen. Nog geen uur hier binnen geweest en nu al zoveel warmte. Maar we moesten nog een heuvel beklimmen, eten bij Andisiwe thuis en een optreden bekijken van het gospelkoor van Andisiwe. Bij haar thuis was het een enorme chaos wat begrijpelijk is als je weet dat haar moeder drie eigen dochters heeft en er nog tien aangenomen heeft in alle leeftijdsklassen. De laatste die is komen aanlopen bleek zwanger en dus is er nu ineens een babyjongetje toegevoegd aan het assortiment. Ik at mijn eerste 'droeg wors' en heb ook dat overleefd. Ze wonen in een redelijk groot huis in ook een 'betere' buurt. Er zit in ieder geval een dak op en ze hebben zelfs een mini voortuintje. In de korte tijd dat we daar waren heb ik een half dorp in en uit zien lopen. Allemaal vrouwen en meisjes. Maar toen was het tijd voor de gospel. Weer in een schoollokaal en er waren twee koren die in een heftige competitie verwikkeld zijn wie het beste is. De gospelgroepen in Nederland kunnen rustig stoppen, sowieso alle zanggroepen want dit was bovennatuurlijk mooi. Geweldig opzwepend, prachtige stemmen, mooie bewegingen en dat allemaal alleen vocaal. Veel te lang blijven zitten want het was al einde middag. Gelukkig wisten we de uitgang van de wijk zonder problemen te vinden. Ik heb de Golf nog gecontroleerd maar er zat echt geen enkel kogelgat in. Je kunt gerust naar Khayelitsha ook als Umlungu: witkop!
