A Political Correct Bug
Around-the-world-autumn-2006
Shanghai zaterdag 21 oktober
Een insecten markt. Er moet maar een markt voor zijn. Hier is dat geen probleem. Honderden kramen met de meest vreemde soorten insecten, torren, sprinkhanen, kakkerlakken, kevers, krekels en wat er zoal meer kruipt vliegt en steekt en wat wij meestal meteen met de vlakke hand proberen te pletten. In China is dat handel. Het is er ook een gigantische herrie van alle krekels die op ieder niveau blijkbaar geluid kunnen produceren. Zoals ze bij ons op een postzegel markt rondlopen zo gaat dat hier met insecten. Chinezen met een loep in de aanslag bewegen zich langzaam voort langs alle stalletjes tot ze een mug naar hun hart gevonden hebben. Ik vond een hand met een verhaal. Terwijl ik met mijn camera in de aanslag steeds probeerde scherp te stellen op zo’n deal met een mug en een Chinees kwam ik terecht op een kever. Mooi beest maar wat mij meer opviel was de vreselijk misvormde hand waarin dat beest lag. Blijkbaar voelde de goede man dat en hij sprak mij aan.
Die hand was geplet tijdens de Culturele Revolutie. Zijn vader was op deze markt toen al handelaar. Zelf was hij een jonge Engelse leraar en brildragend. Twee redenen om op zijn minst naar een opvoedingskamp gestuurd te worden in die tijd. Hij had geluk. Mocht in Shanghai blijven en werd fietstaxi rijder. Slechte keuze. Binnen de kortste keren werd dat verboden omdat je als proletariaat niet iemand anders kon vervoeren met zo’n koloniale uitvinding als de fietstaxi. Dus toen maar bij zijn vader gaan werken. De hele markt werd door Revolutionaire Raad gereorganiseerd. Iedereen kreeg één insectensoort toegewezen en alle prijzen werden gelijkgetrokken en bepaald door de Raad. Weg handel. En ook alleen nuttige insecten mochten nog. Voor de mooi of voor de heb was taboe. Maar natuurlijk werd er nog volop illegaal gehandeld in mooizingers. Hij had er zelf ook een aantal in de aanbieding. Tot hij verraden werd door een comrade. Voordat hij voor de krijgsraad kwam om zijn imperialistische daden te verantwoorden werd hij twee volle dagen aan handen en voeten gebonden achter een kar door de stad gesleept. Zijn misdaden stonden op een bord geschreven. Men mocht hem spugen en schoppen. Daar werd volop gebruik van gemaakt. Zijn hand werd daarbij helemaal verminkt. Van de rugpijn is hij nooit meer afgekomen. Zijn straf? Twintig jaar strafkamp op het platteland. Veertien uur per dag werken en vrijwel geen eten. Mooie tijd. Ze werden allemaal beesten daar. Hij bleef in leven doordat hij in zichzelf Engels is gaan spreken en het Chinees uitgebannen had. Toen de Culturele Revolutie na 6 jaar voorbij was dacht hij in het Engels. Dat kwam hem goed van pas toen hij voorzichtig weer een baantje zocht. Nu is hij oud en versleten en heeft het goed hier op de markt waar hij iedereen een beetje helpt.
Hij heeft het hele relaas bijna ononderbroken tegen mij zitten vertellen. Onder het genot van een lekker kopje thee. Ik heb hem maar niet verteld dat wij die Culturele Revolutie heel hoog hadden zitten in de jaren zestig. Een van de roemruchte daden van die idealistische jongens en meisjes was dat ze hadden verorderd dat iedere Chinees iedere dag één mug verplicht moest doodslaan. Daardoor was de malaria helemaal verdwenen uit China. Dat was wat! Hier overal prullaria en souvenirs uit de tijd van Mao. Eigenlijk moet ik het Chinese volk mijn excuses aanbieden voor ons gefleem met Mao in de zestiger en zeventiger jaren.
