The Himba
Morro, Morro, Morro. Dat woord moet je roepen was mij op het hart gespeld. Morro is zoiets als hallo maar nog veel meer. Letterlijk betekent het goede morgen maar je gebruikt het de hele dag. En je roept het vooral hard als je een Himba dorpje nadert. Op kousenvoeten hoor je dat te doen want de hoofdman moet je mogen. Je gaat een gesprek met hem aan over wie je bent, waar je vandaan komt (geen land noemen, dat zegt hem niets, alleen een richting wijzen), je vertelt hoeveel vrouwen en kinderen je hebt, hoeveel vee en daarna pak je pas je fototoestel. Je kunt je voorstellen wat voor stumpert ik was in de ogen van de eerste de beste hoofdman die ik tegen kwam. Geen vrouw, geen kinderen, slechts twee deeltijdkippen en een tuin vol ongewenste konijnen. Hij moest ook erg lachen. Ik geloof niet dat hij ooit zo'n loser ontmoet had. Ik denk dat ik mocht blijven omdat hij wist dat er een grote doos met geschenken achter in de auto stond. Hijzelf had zestig koeien, tachtig geiten, wat kippen, vijf vrouwen en achtenveertig kinderen in volgorde van belangrijkheid. Je bent geen man met minder dan vier vrouwen en geen vrouw met minder dan tien kinderen. Vee is je status als man en zonder vee ben je helemaal niets. Meisjes trouwen als ze tussen de twaalf en veertien zijn en krijgen kinderen zo rond hun vijftiende. Met kinderen krijgen gaan ze door tot het echt niet meer kan. Grootmoeders krijgen nog kinderen al zijn ze hier natuurlijk al vrij vlot grootmoeder. Er worden aanzienlijk meer meisjes geboren dan jongens wat prettig is zodat je als man tenminste wat keuze hebt. Mannen moeten hun vrouwen minimaal één maal per week bezoeken. Alle vrouwen hebben met hun kinderen een eigen hut. Jonge mannen moeten hun jonge vrouwen echter iedere nacht bezoeken. Dat eisen de jongedames. En ze moeten voor iedere vrouw dezelfde tijd uittrekken in die nacht. Op het laatst kruipen ze naar de andere hutten. Ook hier zijn ze dus te beklagen die kerels. Geen wonder dat ze al het werk aan de vrouwen overlaten.
De vrouwen smeren zich iedere dag in met een crème van verse boter en rode oker. Hun hele lichaam wordt zo ingewreven. Het is een perfecte bescherming tegen de zon en een schoonheidsmiddel. Het ziet er inderdaad geweldig uit. Ze dragen alleen een rokje en veel sieraden. Ze wassen zich nooit maar reinigen zichzelf met parfum. Die parfum maken ze zelf van kruiden en boombast en gestampte speciale steentjes. Deze ruikt heel lekker, ik had het zo in een flesje willen doen. Ze branden de parfum op een schaaltje en leiden de rook vervolgens door hun haren, onder hun oksels en gaan er bovenop zitten om ook de fijnere delen schoon te krijgen. Het schijnt prima te werken. Eeuwenlang hebben ze voor kwalen en ziektes kruiden uit hun omgeving gebruikt. Maar tegenwoordig is hun verteld dat naar een dokter gaan en daar pillen vragen beter is. Als ze ernstig ziek zijn gingen ze vroeger dood en nu naar een ziekenhuis. Een probleem is die mooie roodbruine laag op hun lijven. Die moet eraf van het ziekenhuis want anders worden de lakens vies. Vreselijk vinden ze dat en als ze ontslagen worden uit het ziekenhuis zitten ze voor de deur alweer een nieuwe laag aan te brengen. Geen gezicht om zonder in het dorp te verschijnen.
En dan het belangrijkste: het mannetje/vrouwtje gedoe. En een gedoe is het hier. Tjonge, jonge wat een energie verspelen ze al voordat er tot de echte actie over gegaan wordt. Ze gaan namelijk dansen. Voor iemand met het ritmegevoel van Ayers Rock als ik is dat al een schrikbeeld van jewelste. Ik zou mijn hele leven alleen blijven vrees ik. Ach, het resultaat nu is hetzelfde dus overleven doe ik het wel. Hier stellen de vrouwen zich op in een grote, bijna gesloten cirkel. De mannen staan op een afstandje toe te kijken en volop te smoezen met elkaar. De vrouwen gaan zingen, zo mooi dat ik er tranen van in mijn ogen krijg, en ritmisch klappen met hun handen. Zo nu en dan stapt er een uit de cirkel en doet een kort, aarzelend dansje. Dan stormt er een man in de cirkel en begint bijna woest te dansen en te stampen. Hij danst een paar keer de cirkel rond en kiest een vrouw waar hij tot vlak voor haar gaat staan en haar dan aankijkt. Als ze knikt of lacht is het beklonken en gaan ze samen die nacht een feestje bouwen. Dit gaat een hele lange tijd door en de vrouwen doen alles om de aandacht van de mannen te krijgen. De felheid en de energie die de vrouwen ten toon spreiden is geweldig om te zien. Steeds andere mannen dansen en, dat viel mij op, er wordt niet op leeftijd of aantrekkelijkheid gelet. In mijn ogen aantrekkelijk dan. Weet ik veel waar die Himba mannen opgewonden van raken. Eigenlijk zijn alle vrouwen hier mooi. Zelfs het meisje met het klompvoetje, wat nauwelijks kon dansen kwam aan de beurt. Feit blijft dat er veel meer vrouwen dan mannen zijn. Dus muurbloempjes komen hier ook voor. Maar de vrouwen nemen ook zelf het initiatief en kiezen mannen uit waarvoor zij dan dansen en die vrouwen gaan recht op hun doel af. Ik kwam zelfs ook aan de beurt. Ben natuurlijk zo'n zeikerd die straks afdruipt en die vrouw teleurgesteld achterlaat.
Maar de mannen, zoals altijd en overal, hebben na een tijdje hun energie verspeeld en dan gaan de vrouwen alleen door, met nog meer fanatisme en energie dansen ze om de beurt wild en verrukkelijk binnen de langzaam kleiner wordende kring.
Het werd al donker en we moesten terug gaan rijden. Ik heb ze allemaal een hand gegeven (de enige manier om elkaar te begroeten hier en beslist geen stevige maar een slap handje is de bedoeling). Een van de vrouwen die vaak oogcontact zocht gaf mij een stevige hand, keek mij indringend aan en wreef over haar buik. Het leek erop of ze zwanger van mij wilde worden. Ze draaien er hier niet omheen en er moet dus meteen resultaat geboekt worden. Ze was mooi en ik een lul want stapte in de auto en wilde wegrijden.
Toen had de hoofdman echter nog één vraag. Hoe groot waren die dingen eigenlijk die wel eens overvlogen. Hij wees naar boven en gaf met zijn armen een grootte aan. Hij bedoelde de kleine vliegtuigjes waar toeristen hier rondvluchten mee maken. Ik wees globaal iets aan tussen twee hutten om de lengte aan te geven. Hij vond het denk te groot om te geloven. Toen ik hem daarna, via de tolk, vertelde hoe groot het vliegtuig was waarmee ik hier gekomen was en een hut in de verte aanwees lag ik er bij hem definitief uit. Op de eerste plaats had hij zelf gezien dat ik met de auto was komen aanrijden en zoiets groots kon natuurlijk echt de lucht niet in. Ik denk dat ik hem maar gelijk geef. Of ik blijf hier of ga terug lopen.
De vrouwen dansten nog steeds door toen we het pad afreden door het lage struikgewas. Ik denk dat ze nog steeds dansen...
Nog wat weetjes over de Himba tot slot.
Er leven in Namibië ergens tussen de 25.000 en 50.000 Himba. Een exact aantal is niet geven omdat ze verspreid wonen in ontelbare kleine gemeenschappen die zich steeds verplaatsen naar plekken waar hun vee beter kan grazen. Ze pakken hun spullen zomaar op en trekken verder. Een nieuw dorp is in een paar dagen gebouwd. Ook hier doen de vrouwen vrijwel al het werk. De mannen gaan met het vee op stap en zitten vaak uren landerig langs een weg met een strootje in de mondhoek, of als er een toerist voorbij is gereden die wat te roken, had met een peuk in hun mond. Het vee lijkt nauwelijks hun interesse te hebben maar dat zal wel schijn zijn. De jonge meisjes zijn verantwoordelijk voor de kuddes geiten. Ze melken de geiten terwijl ze ook nog moeten letten op jongere broertjes en zusjes. De vrouwen bouwen de huizen, koken en moeten voor water zorgen. De bronnen hier zorgen voor een goede kwaliteit aan water wat wij ook goed kunt drinken. Ze wonen in kleine ronde hutten van klei met een simpel interieur van wat potten en pannen, huiden van gedode dieren en een stuk leer op de grond als bed voor de hele familie. Het vee is hun belangrijkste bezit; belangrijker dan godsdienst, de mensen zelf en ook als onderwijs. Onderwijs vinden veel Himba volslagen onzin. Je hebt toch koeien en geiten? Ze willen niets meer leren want weten genoeg over vee, seks en eten. Alle vrouwen zijn nog steeds traditioneel gekleed, of eigenlijk ontkleed moet je zeggen, maar de mannen zie je steeds meer in westerse kledij van jeans en t-shirts. Jammer denk je dan als westerling maar ook hier is de 'vooruitgang' niet te stoppen. Ach, zolang de vrouwen er nog zo blijven uitzien ben ik heel tevreden. Dat ik dit mag zien is een groot geluk.
